Günümüzde birçok vitamin zararsız olduğu düşüncesiyle bilinçsizce kullanılıyor. Bunlardan biri de B12… Genellikle hafıza güçlendirmek ya da felçten korunmak için alınan bu vitaminin gereksiz yere kullanılması sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
B12 vitamini insan vücudu tarafından sentez edilemez ve mutlaka dışarıdan besinlerle alınmak zorundadır. B12 vitamini bitkisel besinlerde değil sadece hayvansal ürünlerde bol miktarda mevcuttur. Hayvansal ürünlerde olup, bitkisel ürünlerde olmayan neredeyse tek besin unsuru B12 vitaminidir. B12 vitamini hayvanların bağırsağında bulunan bakteriler tarafında üretilmektedir. İnsan kalın bağırsağındaki bakteriler de B12 vitamini üretebilirler fakat emilim yeri ince bağırsaklar olduğu için üretilen bu B12 vitamininden vücudun faydalanması mümkün değildir. B12 vitamininin vücuda yeterli miktarlarda alınması için mide sağlığının normal olması gerekir. B12 vitamininin yeterli miktarlarda emilmesi için hayvansal ürünlerde bol miktarda bu vitaminin bulunması ve midede intrensek faktör (İF) denen bir glikoproteinin var olması gerekir. Maalesef organik olarak yetiştirilmeyen hayvanlarda B12 vitamini düzeyi giderek azalmaktadır. “B12 vitamini vücutta başlıca karaciğerde depolanmaktadır ve bu depolar 4 mg kadar olduğu için bu vitaminin eksikliği birden bire değil yavaş bir süreç içerisinde 2-4 yıl sonra ortaya çıkmaktadır” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, B12 vitaminiyle ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı…
Beyin Gelişimi İçin Çok Önemlidir
B12 vitamini beyin ve sinir sisteminin normal gelişimi için çok önemli bir bileşiktir. Ayrıca kan yapımı için de mutlaka B12 vitaminine ihtiyaç vardır. B12 vitamini folik asit ile birlikte kan hücrelerinde DNA yapımını sağlamaktadırlar. Eksikliğinde çok değişik nöropsikiyatrik belirti ve bulgular görülebilir. Bu belirtilerin boyutları kansızlığın derinliği ile paralel değildir. Hastalarda belirgin kansızlık olmadan da ağır nörolojik belirtiler ortaya çıkabilir. B12 eksikliğinde beynin korteks bölgesinde ve omurilikte “demiyelinizasyon” denilen ağır hasar bulguları vardır. En erken ve sık bulgu bacaklarda görülen uyuşukluklardır. Daha sonra güç kaybı, dengesizlik, yürüyüş bozuklukları ortaya çıkabilir. Depresyon ve hafıza kaybı; ciddi durumlarda halüsinasyonlar, paranoid ve şizoid tablolar ortaya çıkabilir. Bu duruma B12 deliliği adı verilmektedir.
Sık Kullanılan Ülser ve Şeker İlaçlarına Dikkat!
Yaşlanma süreciyle birlikte B12 vitamini emilimi azalmaktadır. Bütün organlarda olduğu gibi mide yapı ve fonksiyonları da bozulduğu için B12 vitamini emilimi güçleşmektedir. Ayrıca gelişigüzel kullanılan antiülser ilaçları ve metformin gibi ilaçlar B12 emilimini bozmaktadır.
Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
B12 vitamini eksikliği belirti ve bulguları 3 grupta toplanabilir.
- Anemi
- Glossit (dil yangısı)
- Beyin ve sinirlerde kronik harabiyet
Genel olarak B12 vitamini eksikliği bu belirti ve bulgularla birliktedir, başlangıç sinsidir.
- Yorgunluk
- Unutkanlık
- Hafıza güçlüğü
- Konsantrasyon bozukluğu
- Entellektüel kapasitede azalma
- Bitkinlik
- Uykusuzluk
- Baş dönmesi
- Denge bozukluğu
- El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma
- Dilde ağrı, şişlik
- İştahsızlık
- Demans, Alzheimer
- Koroner kalp hastalığı belirtileri (göğüs ağrısı, nefes darlığı)
- İnsülin direnci, obezite
- Algılama bozukluğu
- Limon sarısına çalan solukluk
Sebepleri Nelerdir?
- Besinsel eksiklik ve dengesizlik: Hiç hayvansal ürün tüketmeyen veganlarda (katı vejetaryen) eksiklik sıktır. Vejetaryen beslenenler süt, yoğurt, yumurta tükettikleri için onlarda B12 vitamin eksikliği görülmez. Bunun dışında genel olarak günümüz beslenme tarzı B12 vitamininden eksik besinlerden oluşmaktadır. Bisküvi, kraker, gofret, cips, şeker ve unlu gıdalar, tahıllar, kuru baklagiller B12 içermemektedir. Hayvansal ürünlerdeki B12 miktarı gıda ve hayvancılık sektöründeki sağlıksız gelişmeler nedeniyle giderek azalmaktadır.
- Mide hastalıkları: Mide kanseri, gastrit gibi hastalıklar, midenin ameliyatla çıkarılması.
- İnce bağırsak hastalıkları
- İlaçlar: Antiülser ilaçlar, metformin, kolşisin
Modern Tarımın Bir Zararı Daha…
Tarım ilaçlarının aşırı kullanılması, toprakların yoğun olarak yapay gübrelere maruz bırakılması, toprakların dinlendirilmemesi gibi modern tarım uygulamaları topraklarda yaşayan ve B12 vitamini sentez eden birçok bakteri türünün ortadan kalkmasına veya azalmasına yol açmıştır. Eski zamanlarda bitkisel ürünlerden mantarlarda ve deniz yosunlarında B12 vitamini var iken, günümüzde bu bitkiler B12 vitamini içermemektedirler.
Önce Test Yaptırın
B12 vitamini preparatları gereksiz yere kullanılan, kullanımı suiistimal edilen ilaçlardandır. Bu preparatlar B12 vitamini düzeyleri normal kişilere bile önerilmektedir. “Beyni güçlendiriyor”, “bunamaya iyi geliyor”, “felçleri önlüyor” denilerek bilinçsizce kullanılan B12 preparatlarından sakınmak gerekir. Bu durum gereksiz ve sakıncalıdır. Dolayısıyla doktora danışılmadan ve gerekli testler yapılmadan kullanılmamalıdır.