Bitkisel Beslenme Sağlığımızı Nasıl Etkiler?

“Bilimsel araştırmalar bitkisel ağırlıklı beslenmenin kanser, kalp hastalıkları ve diyabet riskini azalttığını gösteriyor” diyen Erk, “bitkisel beslenme” üzerine çarpıcı örnekler verdi. Son yıllarda bitkisel beslenmeyle ilgili araştırmaların sonuçları birbirini destekler nitelikte. Çalışmalar bu tarz beslenmenin birçok hastalığa karşı koruyucu olduğunu gösteriyor. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bitkisel ağırlıklı beslenmenin avantajlarını ve bu konuda dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle açıkladı…

Bol Su ve Lif Kaynağı

Bitkisel besinler; besin değeri yüksek, kalori yoğunluğu düşük ve hacmi büyük (daha az enerji ile tok tutan) gıdalardır. Hayvansal besinler ise kalori, protein, yağ, kolesterol oranı yüksek antioksidan, vitamin ve lif oranı düşük gıdalardır. Sebze ve meyveler yüzde 80-90 su ve bol miktarda lif içerir. Kalori içeriği aynı olsa da yiyeceklerin hacimleri farklıdır. 100 kalorilik bitki ile doyma ihtimali daha yüksektir ve bitkisel gıda, 100 kalorilik hayvansal gıdadan çok daha fazla hacim, su ve lif içerir. Midedeki gerilme reseptörleri belli bir hacimde yiyecekle beyine sinyal göndererek doyma hissini ortaya çıkarır. İşlenmemiş bitkisel besinlerin kalori miktarı düşük, besin değeri ise yüksektir.

Mavi Bölgeler

İnsanların ileri yaşlara kadar sağlıklı yaşadıkları Okinawa, Kaliforniya’daki Lomo Linda, İtalya’daki Sardunya, Yunanistan’daki İkarya ve Kostarika’daki Nicoya Yarımadası ‘Mavi Bölge’ olarak adlandırılır. Bu bölgelerdeki insanlar farklı bitkisel besinleri tüketmekle birlikte günlük kalorilerinin büyük bir kısmını bitkilerden elde ederler. Örneğin Okinawa’da tatlı patates, pirinç, soya, sebze, İkarya’da ekmek, zeytin, yeşillik, fasulye ön plandadır.

Çin Çalışması

Beslenme ile hastalıklar arasındaki ilişkiyi ele alan en ayrıntılı araştırmaların başında Çin çalışması gelir. Bu çok dikkat çekici epidemiyolojik çalışmaya göre en sağlıklı kesim, en çok bitkisel gıda tüketen kesimdir. En çok kronik hastalığa yakalanan kesim ise en çok hayvani gıda tüketen kesimdir. Çeşit, kalite ve miktar yeterli olduğu takdirde, bitkisel beslenme hiçbir hayvani gıdaya gerek olmaksızın sağlıklı ve tamamen besleyici olabilir. En fazla faydayı, en çok bitkisel gıdayı, en az pişirerek-tuzlayarak- işleyerek tüketen kesim sağlamaktadır.

Akdeniz ve Okinawa Diyeti

Sağlığa en yararlı diyetler olarak kabul edilen ve tüm dünyada kabul gören Akdeniz ve Okinawa diyetlerine bakıldığında temel olarak bitkisel besinlerden oluştukları görülür. Akdeniz diyeti denildiğinde taze, çeşitli, rengarenk sebze ve meyveler, soğuk sıkım zeytinyağı akla gelirken, Okinawa diyetinde de taze ve çok az pişmiş çeşitli sebzeler ve otlar akla gelir. Her iki diyette de kırmızı et, işlenmiş et ürünleri yer almazken, deniz bağlantılı bölgelerin diyetleri olmalarına rağmen balık önemli bir gıda olarak göze çarpmaz.

Vejetaryen Diyetlerin Faydası

Vejetaryen diyetler, düşük oranda doymuş yağ, kolesterol ve hayvansal protein yanı sıra; yüksek oranda karbonhidrat, lif, magnezyum, potasyum, folik asit, C ve E vitamini gibi antioksidanlar ve birçok diğer fito-kimyasalları içerir. Vejetaryenlerin kolesterol düzeyleri, kan basınçları, yüksek tansiyon, Tip II diyabet, prostat ve kalın bağırsak kanser oranları da düşüktür.

Kilo Vermeyi Sağlar

Diyet ve obezite üzerine yapılan 87 bilimsel çalışmanın meta-analizinde bitkisel ağırlık beslenmenin kilo vermede en etkin yöntem olduğu saptanmıştır.

Hipertansiyon Riskini Azaltıyor

Hayvansal besinlerin kısıtlandığı, vegan-vejetaryen beslenme uygulayanların tansiyon daha düşüktür. Bu da hayvansal ürünlerin yüksek tansiyon nedeni olduğunu gösteren önemli bir delildir.

Sigara ve Alkol Uyarısı

ABD’de en uzun ve sağlıklı yaşayan kesim 7’inci Gün Adventistleri adı verilen bir gruptur. Bu grup inançları gereği tütün ve alkol kullanmaz, bitkisel ağırlıklı bir diyet uygular. Kesin vejetaryen olan kadınların yaşam süresi 86 yıldır ve ortalama Kaliforniyalı bir kadından 6 yıl daha uzun süredir. Bitkisel ağırlıklı beslenen erkeklerin ortalama yaşam süresi 84 yıldır ve ortalama Kaliforniyalı bir erkeğin yaşam süresinden 9 yıl daha fazladır. En uzun yaşayan vejetaryenler kabuklu yemiş ve tohum tüketenlerdir.