Depresyon ya da Migrenin Nedeni PMS Olabilir!

Adet öncesi gerginlik sendromu olarak tanımlanan PMS (Premenstrual Sendrom) bazı kadınların hayatını fazla etkilemezken, bazılarında da depresyon, intihar eğilimi ya da migreni tetikleyebilir. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, kadın olmanın en zor ve karmaşık hallerinden biri olan PMS ile ilgili bilinmesi gerekenleri bugün de anlatmaya devam ediyor…

PMS’NİN GENEL ÖZELLİKLERİ

pms3Amerikan Jinekoloji ve Obstetrik Derneği (ACOG) verilerine göre kadınların yüzde 85’i bu dönemden etkilenir ve en az bir belirti gösterir. Bazı kadınların günlük hayatım etkilemez. Çoğunluk bu belirti ve bulguları kolayca atlatır ve tedavi gerekmez. Bazı kadınlarda ise depresyon, intihar eğilimi gibi ciddi belirtiler ortaya çıkar. Halsizlik, huzursuzluk, ruhsal değişiklikler PSM’nin en sık görülen belirtilerdir. PMS yumurtlama döneminden sonra ortaya çıkar ve adet döneminde son bulur. Bu dönemde sigara, alkol ve kafeinden uzak durulmalıdır.

Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar, besinsel öneriler tedavide etkili olabilir. Ancak yine de tedavi kişiseldir; bir kadına iyi gelen, diğerine iyi gelmeyebilir.

YAŞAMI ETKİLEME ŞEKİLLERİ

Daha önce kadında var olan şeker, astım, migren gibi kronik hastalıklar bu özel dönemde şiddetlenme eğilimindedir. ABD verilerine göre kadınlar bu dönemde daha fazla suç işler ve intihar eğilimleri fazlalaşır. PMS’de istem dışı sinirsel ve ruhsal değişimler ön plandadır. PMS stres ve gerginliğe yol açabilir. Stres ve ruhsal durum değişkenliği ise PMS’ye yol açmaz ancak belirti ve bulguları kötüleştirebilir.

TEŞHİS YÖNTEMİ

PMS’nin tanısı için herhangi bir kan testi söz konusu değildir. Belirti ve bulguların günlük olarak belirlenmesi ve bunların kadının hayatını etkileme derecesi tanı açısından önemlidir. Şikayetlerin en az 2-3 ay süreyle adet kanamasından 7-10 gün önce başlayıp, adetle son bulması tanıda altın standarttır. İşte kriterleri:

  • Belirti ve bulguların başka bir nedeni olmamalıdır.
  • Belirtileri yumurtlama döneminden sonra olmalıdır (adet döngüsünün 2. yarısında).
  • Adet kanamasından soma en az 7 gün şikayetsiz bir dönem olmalıdır.
  • Şikayetler birbirini izleyen en az 3 adet döngüsünde ortaya çıkmalıdır.
  • Vücutta su birikmesi, huzursuzluk, depresyon, gerginlik gibi şikayetler ön planda olmalıdır.
  • Belirtiler kadının tüm yaşantısını etkileyecek şiddette olmalıdır.

BELİRTİLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILABİLİR

  • A tipi PMS (%80): Anksiyete, sinirlilik, gerginlik, ruhsal durumda değişiklik.
  • B tipi PMS (%60): Memede büyüme ve duyarlılık, karın şişliği, kilo artışı, kol ve bacaklarda şişme.
  • C tipi PMS (%40): Aşırı karbonhidrat (çikolata) yeme isteği, baş ağrısı, bitkinlik, iştah artışı, baş dönmesi ve bayılma.
  • D tipi PMS (%20): Depresyon, uyuyamama, sıkıntı, konsantre olamama, unutkanlık.

SANCILI ADET GÖRME İLE AYNI MIDIR?

PMS ve dismenore farklı rahatsızlıklardır. PMS, hormonal dalgalanmaya kadının verdiği normal olmayan cevaptır. PMS’de, bazı hormonlardaki değişim ve dengesizlik beyindeki nörokimyasal değişiklikleri tetiklemektedir. Dismenorede ise adet görme sırasında rahim içinde prostaglandin adı verilen hormon benzeri maddelerin fazla salgılanması veya normal salgılanmasına karşı kadın vücudunun bu maddelere karşı hassas olması söz konusudur. PMS ve dismenore birlikte ortaya çıkabilir.