Kansızlık genellikle kadınlarda görülen bir sorundur. Erkeklerde seyrek rastlansa da kanser sinyali olabilir. Bu nedenle yetişkin bir erkekte demir eksikliği varsa mutlaka mide ve bağırsak kanserleri yönünden incelenmesi gerekir…
En Önemli Nedeni Kan Kaybı
Yetişkinlerdeki en sık demir eksikliği nedeni kronik kan kaybıdır. Kayıp, bağırsaklar ve kadınlarda genital yol ile olmaktadır. Kronik kan kayıplarının bir kısmı sinsi seyreder ve her hangi bir belirti ve bulguya yol açmaz. Mide ülseri, mide fıtığı, yemek borusu ve midedeki varisler, mide ve bağırsaklarda yer alan kanserler, kolon polipleri, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıkları, parazitler, kronik aspirin ve kan sulandırıcı ilaç kullanılması gibi nedenler demir eksikliği kansızlığına yol açabilir.
Belirtileri nelerdir?
Kansızlığa bağlı genel şikayetler, belirti ve bulguların yanı sıra demir eksikliğine özgü sayılan belirti ve bulgular da mevcuttur. Dudak açılarında çatlaklar, yutma güçlüğü, tırnaklarda enine çizgilenmeler, kolay kırılma, tırnaklarda düzleşme ve çukurlaşma, saçlarda kuruma ve kolay kırılma demir eksikliğini düşündüren bulgulardır. Kan demiri, serum total demir bağlama kapasitesi, ferritin düzeylerine bakarak tanı rahatlıkla konulabilir.
Endoskopiyle Teşhis Edilebilir
Kadınlarda adet kanamalarına bağlı olarak demir eksikliği kansızlığı sık olarak ortaya çıkarken, erişkin bir yaştaki erkekte ortaya çıkan demir eksikliği anemisi mutlaka son derece ciddi bir bulgu olarak ele alınmalıdır. Erkekte demir eksikliği anemisi kanserlerin özellikle mide-bağırsak kanserlerinin ilk belirtisi olabilir. Erken tanı ve tedavi ise hayat kurtarıcı olacaktır. Böyle bir durumda mide-bağırsak sisteminin endoskopik olarak incelenmesi tanı açısından çok önemlidir. Kadınlarda yine adet kanamaları ile açıklanamayan demir eksikliği kansızlığı, jinekolojik tümörler açısından alarme edici olmalıdır.
Tedavi yolları
Kansızlık sorununda doktor önerisiyle ilaç tedavisinin yanında beslenme şekline de dikkat edilmelidir. Demirden zengin besinler sakatat türleri, kırmızı et, yumurta sarısı, kuru erik, kuru üzüm, baklagiller, yeşil sebze ve meyvelerdir. Tüm bitkisel ürünlerde az veya çok demir vardır. Demir denince akla ilk gelen ıspanaktır ama sanılanın aksine ıspanakta fazla miktarda demir bulunmamaktadır. Demir eksikliği tedavisinde asla kan transfüzyonu önerilmez. Fazla miktarda çay içmek demir emilimini azaltabilir. Yeşil ve siyah çay, kahve ve kola gibi içecekler demir emilimini azaltabilir. Süt ve süt ürünlerinde bulunan kazein, fosfat ve kalsiyum demir emilimini engelleyebilir. C vitamini demirin emilimini özellikle kolaylaştırır. Yumurta iyi bir demir kaynağıdır. Ispanaklı veya kıymalı yumurta demir eksikliğini gidermede yardımcıdır.