Yaklaşan mangal mevsimi öncesi Prof. Dr. Osman Erk uyardı: Ateşte çok pişirilen etlerden ve yanmış yağdan çıkan zehir; kolon-akciğer kanserini davet eder. Ergenliğe geçişte fazla hayvansal gıda tüketenlerin ise kanserden kaçması zordur…
TAKVİM’in büyük ilgi gören yazı dizisinin bugünkü bölümünde İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Erk, çağın vebası kansere dikkat çekti. 100 yaşına kadar sağlıklı yaşamanın mümkün olduğunu söyleyen Prof. Dr. Osman Erk, “Hayvansal gıdaları sınırlayın. Kırmızı ete saldırmayın” çağırısı yaptı. Günümüzde küçük-büyük tanımayan kanser ile beslenmenin birebir ilişkisi bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Osman Erk, özellikle yaklaşan mangal mevsiminde yaşanması muhtemel tehlikelere karşı önemli uyarılarda bulundu. Mangal kültürünün ve aşırı miktarda kırmızı et yemenin kanseri tetiklediğini ifade eden Prof. Dr. Osman Erk, bu amansız hastalığa yol açan hataları şöyle sıraladı…
Hepsini Sınırlı Tüketin
- Günde 100 gram kadar kırmızı et tüketenlerde, Tip-2 diyabet riski %10 artar. Kanser riski yüksektir.
- Kırmızı etin yüksek demir içeriği bütün vücutta oksitlenmeye, karaciğer yağlanmasına ve pankreas dejenerasyonuna neden olur. Sadece kırmızı et değil, tavuk ve hindi de aynı şekilde kolesterol arttırıcı etkiye sahiptir.
- Salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş et ürünlerinin içine katılan nitrat katkı maddesi kanserojen bir etki yaratır. Kalp-damar hastalığı riskini %42, Tip-2 diyabet riskini %20 yükseltir.
- Aşırı hayvansal gıda tüketmek erken ergenlik, başta göğüs ve prostat kanseri olmak üzere neredeyse bütün kanser türlerinde artışa aynı zamanda kalp damar hastalıklarına neden olur. Ayrıca kişinin karakter yapısı, beyin sağlığı ve entelektüel fonksiyonları bu beslenme tarzından etkilenir.
Ergenliğe Geçişte Dikkat!
- Çocukluk döneminde ve özellikle ergenliğe geçiş döneminde hayvansal gıdalardan zengin bir beslenme modeli; kişinin bundan sonraki sağlık durumunun, karakter yapısının temel belirleyicisidir.
- Böbrek yetersizliği, hipertansiyon, diyabet, osteoporoz, barsaklarda divertikül gelişimi, erken yaşlanma, osteoartrit ve tromboz gibi diğer çok önemli bozukluklar hayvansal ürünleri aşırı tüketenlerde daha sık ortaya çıkar.
Fazla Protein Zararlı
İnsan vücudu fazla miktarda protein tüketmek için uygun değildir. Aşırı protein tüketimi, böbrek ve karaciğer gibi hayati organlara zarar verir. ? Proteinler midede daha uzun sürede kalırlar ve sindirimleri yavaştır.
Azı da Sıkıntı
Yetersiz protein tüketimi de sağlık sorunlarına yol açar. Proteinler, karbonhidrat ve yağlar gibi vücutta depo edilemez. Fazla protein böbrekleri yorar ve böbrekler yolu ile bol miktarda su atılımına neden olur.
Hayvansal Gıdalar Kalbi Bozar
Bol miktarda protein almanın sağlıklı olduğu inanışı Çin’de yapılan bir araştırma ile ortadan kaldırıldı. Hayvansal yiyeceklerin kanser ve koroner kalp hastalıkları ile doğrudan ilgili olduğu anlaşıldı. Bitkisel gıdalarla beslenmenin ise bu hastalıklardan koruduğu belirlendi.
Mangaldan Uzak Durun
- Kırmızı veya beyaz etlerin (balık-tavuk) nasıl pişirildiği, en az miktarı kadar önemlidir. Aşırı pişirilerek kızartılan ve kömürleşmiş hale gelen etin kanserojen olduğu, özellikle kolon kanseri riskini arttırdığı bilinmektedir.
- Mangal kaçınılması gereken bir pişirme yöntemidir. Pişirilen etlerdeki yağların mangal kömürüne damlaması sonucu ortaya çıkan uçucu karakterdeki kanserojen maddeler ete yapışır ve zararlı etkiye yol açar. Bu kanserojen uçucu maddelerin solunması bile akciğer kanseri riskini arttırır.
- Etlerin kızartılması, kızartma yağlarının tekrar tekrar kullanılması zararlı kanserojen bileşiklerin ortaya çıkma olasılığını artırır. Aynı zamanda kalp-damar sorunlarına yol açar.
- Düzenli olarak çok pişmiş et yiyen kadınlar, yemeyenlere göre 5 kat daha fazla meme kanserine yakalanır.
Buharda Yavaş Pişirin
Uzun süre kısık ısıda haşlanarak pişirilen et yemekleri, buharda pişmiş et yemekleri sağlıklıdır. Et yemeklerinin salata ve sebzelerle birlikte tüketilmesi ortaya çıkabilecek kanserojen maddelere karşı koruma sağlar.
Kuruyemişler Kolesterolü Düşürür
Kabuklu kuruyemişler önemli bir protein kaynağıdır. 28 gram badem, ceviz, yer fıstığı ve fındık ortalama 8 gram protein içerir. Kuruyemişler ayrıca kötü kolesterolü düşürüp, iyi kolesterolü arttırır. Düzenli kuruyemiş tüketmek kalp krizi ve kalp-damar hastalığı riskini %40 civarında düşürür. Günde 28 gramı (160 kalori) geçmemek gerekir.
Tepeden Tırnağa Etkili Oluyor
Proteinlerin saçların, cildin, tırnakların normal gelişimi; hormonların salgılanması ve kas oluşumu için son derece önem taşıdığını belirten Prof. Dr. Erk şu tavsiyelerde bulundu: “Haftada en çok 500 gram kırmızı et yenilebilir. Ayrıca yumurtanın beyazı da zengin bir protein kaynağıdır. Günde alınması gereken protein miktarı 0.8/kg’dır. Bu miktar hamilelerde yoğun spor yapanlarda ve bedensel ağır işler yapanlarda yükselir.”