İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, ‘Uygun şekilde kesilip, tüketilmeyen kurban etinin vücutta bazı enfeksiyonlara, kalp ve böbrek hastalarında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir’ dedi ve bu konuda önemli bilgiler verdi. Kurban Bayramı’nda sofraların vazgeçilmezi olan etin seçiminden kesimine, tüketiminden saklanmasına kadar birçok noktaya dikkat etmek gerekiyor. İşte İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk’ten kurban etini sağlıklı tüketme yolları.
Kesim yapılırken nelere dikkat edilmeli?
Kesilecek hayvanın mutlaka veteriner kontrolünden geçmiş olması gerekir. Kesim öncesi eller yıkanmalı, eldiven giyilmeli, çiğ etle direkt temastan kaçınılmalı ve et toprağa temas ettirilmemelidir. Kontrol edilmeyen ve uygun hijyen koşullarında kesilmeyen hayvanlardan tüberküloz (verem), tifo, şarbon, brusella, tenya, kist hidatik gibi hastalıklar bulaşabilir, gıda zehirlenmesi yaşanabilir. Hayvan kesildikten sonra kanı iyice akıtılmalı, güneş görmeyen serin bir yerde birkaç saat dinlendirilip daha sonra ön soğutma için buzdolabına konulmalıdır.
Dondurulunca besin değeri azalır mı?
Et çabuk bozulur. Birkaç gün içinde tüketilecekse buzdolabında 4 derecede saklanabilir. Derin dondurucuda ise eksi 18 derecede 6 ay kalabilir. Et küçük parçalara ayırılıp, yağlı kağıtlara sarılarak derin dondurucuda muhafaza edilebilir. Kesinlikle alüminyum folyo kullanılmamalıdır. Çünkü alüminyum ete geçerek zehire dönüşür, kanserojendir, beyne zarar verir ve Alzheimer’ı tetikler. Dondurulan etler ise mutlaka buzdolabında çözdürülmelidir. Dışarıda çözdürmek bakteri üremesine neden olur. Etlerin buzdolabında dondurulması ile içindeki vitamin ve minerallerin büyük ölçüde azalacağı bilinmelidir.
Sakatat zararlı mı?
Sakatatlar vücudun depo organlarıdır, protein, A ve B vitaminleri, selenyum ve çinko gibi minerallerden zengindir fakat kolesterol ve doymuş yağ içerikleri de fazladır. Ancak endüstriyel ve çevresel toksinler, tarım ilaçları, hayvanlara verilen hormon ve antibiyotikler bu organlarda birikir. Sakatatlar ayrıca deli dana hastalığı, virüs ve parazit riski de taşıyan bölümlerdir. Sadece organik olarak doğada yetiştirilen hayvan sakatatları sağlığa faydalıdır. Ancak kalp-damar ve kolesterol hastaları fazla tüketmemelidir.
Nasıl ve ne kadar tüketilmeli?
Kesilen etin sıcaklığının gitmesi, sertliğinin ortadan kalkması için ideal olan 24 saat bekletilmesidir. Etin bayramın ikinci günü tüketilmesi uygun olur. Böylelikle hem lezzeti iyi olur hem de sindirimi kolaylaşır. Et kahvaltıda ve akşam yemeğinde değil, öğlen tüketilmelidir. Kişinin sağlık durumuna ve yaşına göre günlük et tüketimi 100-150 gramı geçmemelidir. Fazlası özellikle ileri yaştakiler ve kronik hastalığı olanlar için zararlıdır, karaciğer ve böbreği yorar, kabızlık yapar. Et bol miktarda doymuş yağ içerir, kalorisi yüksektir. Özellikle kalp ve böbrek hastaları için tehlikelidir. Etle birlikte bol sebze tüketilmelidir. En azından tabağın yarısı et yarısı sebzeyle dolu olmalıdır. Etin bol limonlu yeşil salatayla tüketilmesi sağlık açısından daha faydalıdır. Salatadaki C vitamini, ette bulunan demirin emilimini sağlar ve zengin lif içeriğiyle kabızlığı önler. Kurban etinde bol miktarda doymuş yağ, kolesterol ve araşidonik asit vardır. A, C ve E vitaminleri, lif, folat, antioksidan miktarı ise düşüktür. Yenildiğinde kısa süre içinde kanda kolesterol, trigliserid, ürik asit gibi zararlı kimyasalların yükselmesine yol açar, damar sağlığını bozar. Kızarmış, kararmış, renk değiştirmiş etlerden kaçınılmalıdır.
Bayramlık tavsiyeler
Şekere yüklenmeyin
Çikolata ve tatlılar rafine şeker, doymuş yağ içerir. Kalorileri fazla ve besin değerleri düşüktür. Bol doymuş yağ ve rafine şeker özellikle bel bölgesinde yağ olarak birikir, obezite ve şeker hastalığına yol açabilir. Bayramda az miktarda tüketilmelidir.
Çay, kahve yerine bol su
Bayramda fazla çay ve kahve tüketimi; çarpıntı ve tansiyon bozukluklarına neden olduğu için özellikle kalp hastaları için zararlıdır. Yetersiz su tüketimi; baş dönmesi, halsizlik gibi şikayetleri beraberinde getirir. Dolayısıyla çay-kahve yerine günde 2.5 litre su tüketilmelidir.
Hazımsızlığa maden suyu
Bayramda hazımsızlığa karşı tüm yemekler yavaş yavaş ve bolca çiğnenerek yenmeli. Sindirime nane veya papatya çayları yardımcı olabilir. Kurban etini sindirmek için maden suyu da içilebilir. Ancak fazla tüketimi ödem ve tansiyon yüksekliğine yol açabilir.