Protein tozları; spor yapan ve vücut geliştirenler tarafından kullanılan peynir altı suyu, et, yumurta, süt gibi hayvansal; soya, pirinç, bezelye gibi bitkisel gıdalardan elde edilmektedir. Genelde protein tozları %90 kadar protein içermekle beraber, protein oranı daha düşük olup yağ, vitamin, anabolik steroidler gibi diğer unsurları da içinde barındırabilir. Protein oranı ne kadar düşük ise bu tür maddelerin bulunması ihtimali o kadar fazladır. Protein tozları ilaç olarak düşünülmektedir, aslında ne ilaç ne de gerçek bir besindir. İçinde sadece makrobesin yani protein, yağ ve karbonhidrat barındıran; lif, posa, vitamin, mineral, antioksidan, fitobesin içermeyen herhangi bir gıda gerçek besin değildir.
En Tartışmalı Makrobesin
Protein, makrobesinler içinde en değerli besin olarak düşünülür. Tek başına protein vücudu sağlıklı tutamaz, fazla proteinin ise zararları vardır. Günlük protein ihtiyacının ne kadar olduğu, gerekli olan proteinlerin hangi kaynaklarından karşılanması gerektiği tartışmalı konulardır. Günlük önerilen protein miktarı en fazla 1 gr/kg, ağır işlerde çalışanlarda, yoğun spor yapanlarda ise 2 gr/kg kadardır. Günlük kalori ihtiyacının %15 kadarının proteinlerden karşılanması gerekir. Amerika ve Avrupa’da ortalama bir insan nerede ise günlük ihtiyacın 2 katı kadar protein tüketmektedir. Ağır işlerde çalışanların ve spor yapanların ilave proteine ihtiyaç duydukları gerçektir. Ancak artan kalori ihtiyacının karşılandığı sebze, yeşillik, kuruyemiş, baklagiller, tam tahıllar ve hatta meyveden oluşan bir diyet protein ihtiyacını fazlasıyla karşılar.
Süper Gıda Yeşillikler
Kalori hesabına göre yeşilliklerde %50, baklagillerde %25, tüm sebzelerde ortalama %25, kuruyemişlerde %25 protein vardır. Sebze, kuruyemiş, baklagil ve tam tahıllardan oluşan 1000 kalorilik bir diyet 50 gr kadar protein sağlar. Aslında bitkisel besinlerde kalori başına daha çok protein vardır. Kırmızı etin 100 kalorisinde 5-6 gr protein var iken, brokolide 11-12 gr protein vardır. En iri hayvanlar olan filler, gergedan, goriller, zürafa ve inekler temel olarak yeşilliklerle beslenirler. Bu hayvanların bu kadar iri olmalarını sağlayan proteinler yeşilliklerde bol miktarda mevcuttur.
Çin Projesi Kanıtladı
Çin projesi (bugüne kadar diyet ve hastalıklar arasındaki ilişkiyi araştıran en kapsamlı araştırma) hayvansal yağ ve hayvansal protein ile kanser arasında güçlü bir ilişkiyi göstermiştir. Bütün hayvansal ürünler kanser ve kalp krizine karşı koruma sağlayan besinler (lif, antioksidan, fitokimyasal, folat, E vitamini ve bitkisel proteinler) açısından fakir; kalp hastalığı ve kanser ile ilişkilendirilen doymuş yağ, kolesterol, araşidonik asit ve IGF-1 bakımından zengindir.
Protein Tozlarının Zararları
Yoğun protein alımı kısa sürede vücudu özellikle karaciğer ve böbrekleri kaosa sokar. Hayvansal proteinler karaciğerde kolesterol ve IGF-1 artışına; pankreastan insülin; hipofizden büyüme hormonu salgılanmasına neden olurlar. Koroner kalp hastalığı, kanser, böbrek taşı, osteoporoz, miyom, yüksek tansiyon, divertiküloz, Gut hastalığı ve inflamasyona neden olabilir; hormonları zaafa sokar; içlerinde ağır metal kalıntıları bulunabilir; vücudu erken yaşlandırır. Süt proteini kazein tıpkı glüten gibi beyinde toksik etki ve bağımlılık yaratır. Yine soya proteini IGF-1 düzeyini arttırarak olumsuz etki yaratır.
Toz Kaynakları Belirsiz
Protein toz endüstrisi Amerika’nın ve Batının en gizemli sektörlerinden biridir. Rendering adı verilen işlemler sonrası elde edilmektedir. Çok ucuz olarak elde edilir, pahalıya satılır. Hayvan iskeletleri, süpermarketlerdeki kullanımı sürekli geçmiş et ürünleri ve diğer hayvan parçaları önce dev preslerde ufalanır, sonra 130-150 derecede kaynatılır, yüzeydeki sarı renkli kitle kozmetik sanayiinde kullanılır, diğer sıvı kısım kurutularak protein tozu haline getirilir.
Ne Yapılmalı?
Protein tozu; enerji nektarı ve proteinli sıvılardan uzak durulmalıdır. Özellikle yumurta beyazı en önemli ve en değerli protein kaynaklarından biridir. Beyaz peynirin 100 gramında 30 gr kadar protein vardır. Organik bir yumurta beyazında 8 gr protein, 300 mg omega 3, bol miktarda A, B, D, E vitaminleri ve demir bulunur. Ağırlıklı olarak bitkisel besinler ve organik yumurta, peynir ve diğer et ürünleri yeterli protein sağlar.