Günümüzde tükettiğimiz gıdaların pek çoğu ne yazık ki yeteri kadar vitamin ihtiyacımızı karşılamıyor. Üstelik çağın hastalığı stres, sigara, hava kirliliği gibi nedenler bu ihtiyacı daha da arttırıyor. Dolayısıyla sağlığımız için bu konuda bilinçli olmamızda yarar var…
Bütün hastalıkların kaynağında; vitamin, mineral ve enzim eksiklikleri vardır. Vücuttaki bütün hayati fonksiyonlar ve yaşam için her gün bu maddelere ihtiyaç duyar. Dolayısıyla her gün bu besin maddeleri belirli dozlarda ve birbiriyle orantılı olarak vücuda alınmak zorundadır… Çünkü herhangi bir vitamin ve mineral eksikliği domino etkisi yaratarak diğer besin maddelerinde bozukluklara yol açar. Dengeli ve yeterli beslenmeye rağmen günümüz şartlarında ek vitamin ve mineral desteği gereklidir. Ancak doktora danışılarak kullanılmasında fayda vardır. Öte yandan yaşamımızın değişik dönemlerinde daha da artan ihtiyacın (bebeklik, gebelik, ergenlik) karşılanamaması; diyabet, böbrek yetmezliği, bağırsaktan emilim bozukluğuyla seyreden hastalıklar, mide ameliyatları, yoğun alkol kullanımı gibi birçok durumlarda eksiklikler ortaya çıkabiliyor. Bu risk gruplarına özel tedavi yapılması gerekiyor.
Bağışıklık sistemini ve hafızayı güçlendirirler
Vitaminler suda eriyen (B ve C), yağda eriyen (A, D, E, K) olarak ikiye ayrılır.
A Vitamini
Kanser önleyici ve bağışıklık sistemini güçlendirici etkiye sahiptir. Gece körlüğüne ve zayıf görüşe karşı koyar, kalp hastalığı riskini azaltır. Sarı, yeşil, turuncu, kırmızı sebze ve meyvelerde, süt ve süt ürünlerinde, karaciğerde doğal olarak bulunur.
B1 Vitamini (Tiamin)
Sinir sistemi ve zihinsel faaliyetler üzerinde etkilidir. Metabolizmayı hızlandırır, büyümeyi geliştirir. Kalp ve kasların normal fonksiyon görmesini sağlar. Eksikliğinde beriberi hastalığı ortaya çıkar. Pirinç, tam tahıllar, yumurta sarısı, balık, süt ve birçok sebzede bol miktarda bulunur.
B2 Vitamini (Riboflavin)
Sağlıklı cilt, tırnak ve saç için gereklidir. Büyüme ve üremeye yardımcıdır. Besinlerin metabolize olmasını sağlar. Hayvansal ürünlerde, yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunur.
B3 Vitamini (Niasin)
Cinsiyet hormonlarının ve diğer hormonların temelidir. Sağlıklı beyin işlevi için gereklidir. Kolesterol ve trigliseridleri düşürür. Eksikliğinde pellegra hastalığı ortaya çıkar. Hayvansal ürünlerde, tahıllarda, avokado, incir, hurma, kuru erik gibi besinlerde bulunur.
B6 Vitamini (Piridoksin)
Bağışıklığı güçlendirir, folik asitle birlikte çalışarak kandaki homosistein düzeyini azaltır. Kalp hastalığı riskini düşürür. Tam tahıllar, pirinç, yumurta, fındık, fıstık, ceviz gibi besinlerde bol miktarda bulunur.
B12 Vitamini
Kan yapımını sağlar, enerji verir, beyin sağlığı için gereklidir. Sadece hayvansal ürünlerde bulunur, bitkisel besinlerde bulunmaz.
Kalp İçin Önemlidirler
Folik Asit
Kan yapımını sağlar, homosistein düzeyini düşürerek kalp hastalığı riski azaltır. Doğumsal kusurları önler. Özellikle hamilelikte çok gereklidir. Yeşil yapraklı sebzeler, havuç, yumurta sarısı, kayısı, bal kabağı, avokado, tahıl ve baklagillerde bulunur.
C Vitamini
Kuvvetli bir antioksidan ve antikanserojendir. Bağışıklık sistemini güçlendirerek infeksiyon ve kanser gelişimini önler. Turunçgillerde, yeşil yapraklı sebzelerde, domates, karnabahar, patates ve biberde bol miktarda bulunur. Hayvansal ürünler C vitamini açısından fakirdir.
Kemik Sağlığını da Korurlar
D Vitamini
Güneş vitamini olarak adlandırılır. Besinlerde ve özellikle bitkisel besinlerde yetersiz olarak bulunur. Güçlü kemik ve dişler için mutlaka gereklidir. Ayrıca antioksidan ve antikanserojen etkiye sahiptir, şeker hastalığını önler. Balık, süt ve süt ürünlerinde, etlerde çok az miktarda bulunur. Etkili kan düzeyi için mutlaka güneş ışınları gerekir.
E Vitamini
Bilinen en güçlü antioksidan maddelerden biridir. Kanın pıhtılaşmasını önler, beyin hastalıkları riskini azaltır, kanser gelişimini engeller, bağışıklık sistemini takviye eder. Tahıllarda, bitkisel yağlarda, kuruyemişlerde, kuru baklagillerde, yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunur.
En Yaygın Görülen Vitamin Eksikliği
En yaygın görülen vitamin eksiklikleri D Vitamini, Kalsiyum, Demir, Magnezyum, Çinko, B12 Vitamini ve Folik asittir.
DİKKAT!
Fazlası da Zararlı
Yağda eriyen vitaminler (A, D, E, K vitaminleri) fazla alındığında vücutta birikiyor ve kontrolsüz kullanıldığı zaman “hipervitaminoz” denilen vitamin fazlalığına yol açabiliyor. Vitamin eksikliğinin sağlık sorunu olması gibi fazlalığı da bir sağlık sorunudur. Örneğin D vitamini fazla alındığında kalsiyum fazlalığının yanı sıra, D vitamini zehirlenmesine yol açıyor. Artmış D vitamini vücutta fazla kalsiyum emilmesine, dolayısıyla ciddi kalsiyum fazlalığına neden oluyor. Bu da kalp ve böbrek sağlığı açısından ciddi ve önemli sonuçlar doğuruyor. Fazladan alınmış A vitamini, ciltte koyulaşmaya, pullanmaya, kafa içi basıncının artmasına, şiddetli baş ağrısına, görme sorunlarına neden olabiliyor. K vitamini ise kanın pıhtılaşmasına yönelik sorunları ortaya çıkarabiliyor.