Yaz Mevsiminde Klimalar Hasta Edebilir

Klima filtresinden yayılan çok küçük su damlacıklarının (aerosoller) solunması ile bakteriler ve mikroorganizmalar insana bulaşabilir. Klima yolu ile bulaşan en önemli hastalık “klima hastalığı” olarak isimlendirilen ve öldürücü olabilen Lejyoner hastalığıdır. Bu hastalığın etkeni Legionella pneumophilia adı verilen bir zatürre bakterisidir. Hastalık ilk olarak 1976 yılında ABD Pensilvanya’da bir otelde lejyoner askerlerinin toplantısında ortaya çıkmış ve hastalık etkenin toplantı salonunda bulunan klimadan kaynaklandığı anlaşılmıştır. Etken bakteri klimalarda, soğutma sistemlerinde, duş başlıklarında, uygun nem ve sıcaklıkta çoğalma yeteneği fazla olan bir bakteridir. Bu hastalığın dışında pek çok başka hastalıklarda söz konusu olabilir. Konu ile ilgili olarak Prof. Dr. Osman ERK’in görüşlerini aldık.

SORU 1: Klima hastalığına yatkın olanlar kimlerdir?

Şeker hastaları, alkol ve sigara kullananlar, kanser hastaları, kemoterapi kullananlar, kronik böbrek ve akciğer hastalığı olanlar klima hastalığına karşı riskli gruba girerler. Yani normal kişilerin yanı sıra vücut direnci çeşitli nedenlerle düşmüş olan kişilerde klimalar hastalıklara neden olabilir. Yine klimaların bulunduğu otel, iş yerleri, fabrikalarda çalışanlar ve sağlık personelleri özellikle risk altındadır.

SORU 2: Klimalar dışında neler hastalığa neden olabilir?

Su depoları, soğutma sistemleri, kapalı havuzlar, duş başlıkları, musluklar, tıbbi tedavi cihazları (nebüller, nemlendiriciler), jakuziler hastalığın yayılmasında önemlidir.

SORU 3: Legionella hastalığının belirti ve bulguları nelerdir?

Hastalıkta yüksek ateş, kuru öksürük, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları ön plandadır. Ayrıca bulantı, kusma, ishal gibi barsak belirtileri, şuur ve konsantrasyon bozuklukları sıktır. Öksürüğün aksine balgam çıkarılması hastalıkta sıklıkla gözlenmez. 40°C’ye kadar çıkabilen yüksek ateş ve nefes darlığı alarm bulgularıdır. Klimalı ortamlarda bulunan kişilerde ortaya çıkan yüksek ateş ve kuru öksürük hastalık açısından özellikle önemlidir.

SORU 4: Hastalık nasıl önlenebilir?

Su depoları, soğutma tankları, kapalı havuzlar, duş başlıkları, tıbbi tedavi cihazları (nebüller, nemlendiriciler), jakuziler dikkatle kontrol edilmelidir. Klorlama yöntemi hastalığa karşı koruyucu değildir. En etkili korunma yöntemi metalik iyonizasyon metodudur. Acil durumlarda suyun 100°C’ye kadar ısıtılması, musluk ve duş başlıklarının basınçlı sıcak su ile 30 dk süre ile yıkanması yeterli olabilir. Hastalık hotel, büyük gemiler ve hastanelerde salgın yapabilir. İnsandan insana ise bulaşma söz konusu değildir.

SORU 5: Klimalar başka hangi hastalıklara neden olabilir?

Klima sisteminde biriken bakteri, mantar, polenler ve toksinler ortamdaki havayı yoğun olarak kirletirler. Bu tür klimalar kalp hastaları, tansiyon hastaları, şeker hastaları için risklidir. Üst solunum yolu hastalıkları, nezle, sinüzit, akut bronşit, astım, ağız, boğaz ve göz kuruluğu diğer istenmeyen durumlardır. Ayrıca kas, bel ve boyun tutulması ortaya çıkabilir.

Lejyoner hastalığı dışında klimalardan ortama yayılan bakteri ve toksinlerin neden olduğu, alerjik kökenli klima ateşi denilen akut bir hastalık tablosu da söz konusudur. Bu tablo bir infeksiyon hastalığı değildir, 1-2 günde düzelir, akciğerler normaldir. Klimalarda üreyen küf mantarlarının neden olduğu kronik alerjik zatürrede öksürük, balgam, yüksek ateş gibi akciğer belirtileri vardır. Bu hastalık tablosu mikrobik (bakteriyel) zatürre ile karıştırılabilir. Kesin tanı alerji testleri ve bronkoskopi yapılarak alınan doku biyopsisi ile konur.

Araba klimaları da özellikle alerjik rinit, alerjik astım, sinüzit, orta kulak iltihabı ve özellikle yüz felci gibi hastalıklara yol açabilir.

SORU 6: Klimaların bakımı nasıl olmalıdır?

Klimaların filtreleri düzenli olarak temizlenmeli ve değiştirilmelidir. Klimalar dışında merkezi ünitenin, su borularının temizliği son derece önemlidir. Hotel ve hastanelerin klima sistemlerinin bu konuda uzmanlaşmış firmalar yapılması gerekmektedir. Klimada ideal ısı 21-24°C olmalıdır. Klimanın üflediği hava ile direkt temastan mutlaka kaçınılmalıdır.