Bu tür ilaçlar ve çaylar 1 milyondan fazla kişinin hayatına mal oluyor… O yüzden bir uzmana danışmadan görsel reklamlara ve sahte sözlere kanmayın…
Yaşam Reçeteleri
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre internette “bitkisel” (doğal) olarak nitelenip, gıda takviyesi ve çay şeklinde satılan ürünler tehlike saçıyor… Özellikle zayıflattığı ve cinsel gücü artırdığı iddia edilen ilaçlar, dünyada her yıl 1 milyondan fazla kişinin ölümüne neden oluyor… Yine bu örgüt verilerine göre internette satışa sunulan ilaçların en az yüzde 50’si sahte…
Yaz aylarının yaklaşmasıyla birlikte daha fit, daha sağlıklı görünmek için zayıflatıcı ürünlere talep artıyor… Görsel reklamlar, sahte sözde kullanıcı tavsiyeleriyle süslenen bu kampanyalara inanan insanlar ya sağlığını kaybediyor, ya da canını… Konuyla ilgili Prof. Dr. Osman Erk, hayati uyarılarda bulundu… İşte sorularımız ve Prof. Dr. Erk’in yanıtları…
SORU 1: Bu ürünler ne kadar güvenli?
İlaçlar dozunda ve yerinde kullanılmazlar ise zehir gibi etki gösterirler. Bir şeyin zehir olup olmadığını belirleyen dozudur. Örneğin günde her insan ortalama 2 litre su içmelidir. Fakat bir insanın kısa sürede 10 litre su verilirse su zehirlenmesi, beyin ödemi ve kanda sodyum düşüklüğü nedeniyle ölüm ortaya çıkar. Bitkisel ilaçlar eczanelerde satılan ilaçlar gibi güvenli değildir. Bu tür ilaç ve çaylar Türkiye’de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın onayı ile üretilmektedir. Standardizasyon belli olmayan, tedaviye yardımcı ve/veya gıda takviyesi olarak kullanılan bu ilaçlar için çok kolay ruhsat alınabilmektedir. Bazı bitkisel ilaçlar ve çaylar masum değildir. Tütün de bitkisel bir üründür ama bilinen en kanserojen maddelerden biridir.
SORU 2: Ne gibi sakıncaları var?
Daha çok internet ortamında pazarlanan bu ilaç ve çayların içeriklerinin ne olduğu meçhuldür. Bu tür ürünler içlerinde ne olduğu bilinmeyen kimyasal bombalardır. Satılan ürünlerin içeriği belirtilenlerden oldukça farklı olmaktadır. Bu bitkisel ürünlerin nerede ve nasıl yetiştirildiği, yetiştirilme sürecinde ilaçlama yapılıp yapılmadığı, nasıl sulandığı ve daha sonraki aşamaların nasıl gerçekleştiği bilinmemektedir. Bu tür ilaç ve çayların içerisinde ekstra başka ürünler yer almakta, ruhsat alınmış olsa bile çok farklı maddeler eklenerek ilaçlar piyasaya sunulmaktadır.
SORU 3: İçeriklerinde neler bulunur?
Zayıflama ilaçları ve çaylarının içerisinde daha önce obezite tedavisinde kullanılan fakat yan etkileri nedeniyle yasaklanan sibutramin gibi kimyasallar yüksek dozda yer alabilmektedir. Bu tür etken maddelerin dışında kurşun ve cıva gibi ağır metaller, fenolftalein gibi kanserojen bileşikler, tarım ilacı kalıntıları, mikroorganizmalar, efedrin gibi uyarıcı maddeler, tiroid hormonları, uyuşturucular, keyif verici ve bağımlılık yapıcı diğer bileşikler bu tür ilaçların içerisinde saptanmış olan diğer zararlı unsurlardır. Müshil gibi etkili bileşikler bitkisel zayıflatıcı preparatlar da yer alır.
SORU 4: Nasıl denetlenmelidir?
İnternet ortamında yapılan sahte reklamlara asla inanılmamalıdır. Bir bileşiğin ilaç olabilmesi oldukça uzun, zahmetli, pahalı bir süreç sonunda gerçekleşmektedir. Belirli standartların tutturulması, hayvanlar ve insanlar üzerinde faz deneylerinin yapılması ilaç ruhsatlandırılması için en önemli koşullardır. Bitkisel ilaçlar için ise böyle bir zorunluluk yoktur ve çok kolay ruhsatlandırılma yapılabilmektedir. Reklam ve tanıtımlarla içinde hangi etken maddenin ne kadar olduğu bilinmeyen ürünlerin satışında ciddi bir denetim eksikliği vardır.
SORU 5: Vücutta ne tür hasarlara yol açar?
Karaciğer ve böbrek yetersizliği, kalp sorunları, hipertansiyon, kalpte ritm bozuklukları sık rastlanan yan etkilerdir. Ani kalp durması sonucu ölen birçok kişinin varlığı medyada yer almıştır. İçinde sibutramin etken maddesinin fazla miktarlarda yer aldığı bitkisel çaylar nedeniyle ölen birçok insanın varlığı bilinmektedir.
SORU 6: Sağlıklı zayıflamak için nelere dikkat edilmeli?
Şişmanlığın ilaçlara ve cerrahi yöntemlere dayanan kısa süreli etkin bir tedavisi yoktur. Sağlıklı bir beslenme programı, spor ve egzersiz zayıflamak için en önemli koşullardır. Hayvansal ürünlerin geri planda olduğu, büyük ölçüde bitkisel bir beslenme programı sağlıklı ve fit olmanın ilk koşuludur. Glisemik indeksi ve glisemik yükü düşük canlı besinler, yeşil yapraklı sebzeler, rengarenk sebze ve meyveler kişiye kilo verdirir.